Finland’ın enerji tedarikini denetleyen Fingrid’in operasyon müdürü Arto Pahkin, Fin yayıncı Yle tarafından aktarılan bir açıklamada, “Sabotaj ihtimali göz ardı edilemez. Ancak, durumu bütün olarak inceliyoruz ve sebep belirlendiğinde daha fazla bilgi vereceğiz” dedi. 26 Aralık’ta Fingrid, EstLink2 kablosu aracılığıyla Finlandiya ile Estonya arasındaki elektrik iletim hattının kesildiğini ve arızanın kablonun kendisine geri döndüğünü doğrulayan bir takip açıklaması yaptı. “Yetkililer, denizaltı kablosundaki hasara yol açan olayların sırasını inceliyor,” açıklamada vurgulandı.
Daha önce, 25 Aralık’ta Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, sosyal medya platformu X’te, “Finlandiya ile Estonya arasındaki EstLink2 elektrik iletim bağlantısı bu öğleden sonra kesildi. Yetkililer, Noel boyunca hâlâ hazır bekliyor ve konuyu araştırıyorlar.” dedi. Bazı medya kuruluşları, bu olay sırasında birden fazla kablonun hasar görmüş olabileceğini bildirdi.
Bu olay, Eylül 2022’den bu yana Baltık Denizi’ndeki kritik denizaltı altyapısına (CUI) yönelik hasarların dördüncü önemli olayıdır. Özellikle, Eylül 2022’de Danimarka’nın Bornholm Adası yakınlarındaki iki Nordstream gaz boru hattı patlamalar nedeniyle yırtıldı. Ekim 2023’te Estonya ile Finlandiya arasında uzanan BalticConnector gaz boru hattı ve ona yakın bir iletişim kablosu, bir geminin çapasının bunların üzerinden sürüklenmesi nedeniyle hasar gördü. Ayrıca, Kasım 2023’te, İsveç’in Gotland Adası ile Litvanya’yı bağlayan Arelion internet kablosu ve Helsinki, Finlandiya ile Almanya’nın Rostock şehrini bağlayan C-Lion 1 telekomünikasyon kablosu olmak üzere iki deniz tabanı kablosu kesildi; bu olayda da aynı çapa sürükleme senaryosunun olası bir sebep olarak öne çıktığı ifade edildi. C-Lion 1 kablosu olayı, İsveç’in Öland Adası’nın hemen güneyinde gerçekleşti.
Son olayla ilgili olarak, Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, 26 Aralık’ta bir açıklama yaparak, “Kritik denizaltı altyapısına yönelik hasar o kadar sık hale geldi ki, bunun sadece tesadüfi veya kötü denizcilik sonucu olduğuna inanmak zor. Denizaltı altyapısına yönelik hasarın daha sistematik hale geldiğini ve bu nedenle hayati yapılarına karşı saldırılar olarak değerlendirilmesi gerektiğini anlamalıyız” dedi. Tsahkna, Finlandiya ile yakın işbirliği içinde olduklarını belirterek, “Aynı zamanda, uluslararası işbirliğini koordine etmek için diğer müttefiklerimiz ve ortaklarımızla da iletişim halindeyiz” dedi. Estonya’nın, Baltık Denizi’ndeki potansiyel güvenlik tehditlerine karşı proaktif önlemler alacağını vurguladı. “Bölgedeki CUI’ye bir tehdit varsa, buna bir yanıt da olacaktır,” diye ekledi X’te 27 Aralık’ta. Bu gelişmelerin ardından, Estonya Donanması, EstLink1 kablosunu korumak için devriye botu Raju‘yu görevlendirdiğini açıkladı.
Donanma Haberleri Yorumları
CUI güvenliği, özellikle deniz tabanı kabloları ve sensörler söz konusu olduğunda, NATO için uzun süredir önemli bir endişe kaynağı olmuştur. Eylül 2022’den bu yana Baltık Denizi’nde gerçekleşen olaylar, bu riskin gerçekliğini vurgulamakta ve ortaya çıkan bir tehdidin artık kalıcı bir endişe haline geldiğini göstermektedir.
Bu Baltık CUI olaylarının önemli bir dikkat gerektiren birkaç kritik nedeni bulunmaktadır:
- Birincisi, Baltık Denizi, Şubat 2022’de patlak veren Rusya-Ukrayna savaşıyla daha geniş bir Euro-Atlantik güvenlik tehdidi olarak kendini göstermektedir. Rusya’nın, Ukrayna’daki çatışma boyunca, doğrudan ülkenin sivil enerji altyapısını hedef aldığını kabul etmek önemlidir.
- İkincisi, Baltık Denizi artık hem Rusya hem de NATO için ‘stratejik bir deniz’ olarak kabul edilmektedir. Rusya’nın Kaliningrad ve St. Petersburg’a deniz erişimine ihtiyacı varken, NATO da Estonya, Letonya ve Litvanya – üç Baltık Devleti müttefiki – yanı sıra yakın zamanda ittifaka katılan Finlandiya ve İsveç’i destekleyip güvence altına almak zorundadır.
- Üçüncüsü, Baltık Denizi’ndeki NATO devletlerinin ekonomik istikrarını destekleyen CUI ağı oldukça önemlidir. Baltık Denizi, dünya çapında en yoğun gemi trafiğine sahip bölgelerden biridir ve nispeten sığ sularda karakterize edilmektedir. Buna karşın, Kuzey Atlantik’te daha az CUI düğümü bulunmaktadır ve bunlar daha dağınık durumdadır; bu da, daha az sık gemi yolları ve daha derin sular nedeniyle CUI’yi hedef almayı daha zor hale getirmektedir. Baltık’ta, CUI’nin yoğun ağı ve gemi trafiği, ‘karanlık filoları’ kullanarak CUI’yi hedef almayı amaçlayan kötü niyetli aktörler için makul bir inkar edilebilirlik sağlamaktadır.
Kuzey Atlantik’te, iki potansiyel CUI olayı da bahsedilmeye değerdir. Kasım 2021’de, Norveç’in Lofoten açıklarında bir denizaltı çevresel sensör ağına dair raporlar ortaya çıktı; bu sistem, hem yüzey hem de yüzey altı gemi hareketlerini ve deniz yaşamını tespit edebilmektedir ve bir yırtılma yaşamıştır. Ayrıca, Ocak 2022’de Norveç’in Svalbard Adası ile anakarayı bağlayan fiber optik kablolar da hasar gördü. Svalbard ve Lofoten, Barents ve Norveç denizlerini ayıran ve önemli denizaltı faaliyetleri için bir sıcak nokta olan Bear Island Gap’in üst ve alt uçlarında stratejik olarak yer almaktadır.
